Jednym z najczęściej zgłaszanych objawów podczas ciąży jest ból odcinka lędźwiowego, który występuje od 50 do 82% kobiet w ciąży. Ból kręgosłupa oraz ból, który opisywany jest jako rwa kulszową, są najczęstszymi objawami zgłaszanymi osteopatom. Objawy doświadczane przez kobiety w czasie ciąży mogą również obejmować niestrawność i refluks żołądkowo-jelitowy, nadciśnienie, ból stawów krzyżowo-biodrowych czy też zespół cieśni nadgarstka. Przeprowadzenie dokładnej historii choroby z pacjentami jest konieczne, aby umożliwić prawidłową diagnostykę różnicową objawów; Nierzadko zdarza się, że pacjentki doświadczają objawów ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Nie należy bagatelizować objawów mogących zwiastować stan przedpadaczkowego:
- Silny ból głowy.
- Zaburzenia widzenia, takie jak niewyraźne widzenie lub błyski przed oczami.
- Wymioty.
- Nagły obrzęk twarzy, dłoni lub stóp.
- Silny ból tuż pod żebrami.
Początek zaburzeń żołądkowo-jelitowych nie jest rzadkością w czasie ciąży; mogą to być nudności i wymioty, objawowy refluks żołądkowo-przełykowy i pojawienie się zaparć lub nasilenie zaparć przewlekłych. Zespół cieśni nadgarstka jest dobrze udokumentowanym objawem w ciąży. Konieczna jest dokładna diagnostyka różnicowa, ponieważ zespół cieśni nadgarstka może być również związany z wieloma innymi schorzeniami, w tym cukrzycą i chorobami tarczycy. Ból w okolicy klatki piersiowej, nasilany przez zmiany tkanki łącznej i zwiększenie masy piersi, jest również często zgłaszany w praktyce osteopatycznej. Przebieg ciąży i zmiany hormonalne z nią związane mogą również wywoływać negatywne skutki. Relaksyna jest jednym z hormonów, które oddziałują na układ mięśniowo- szkieletowy- powodując większą elastyczność tkanek. U kobiet w ciąży może dojść do obniżenia łuków stopy, obniżenia ich sztywności i wydłużenia stopy co wpłynie negatywnie na jej mechanikę. Problemy ze stopami mogą się utrzymywać, aż do czasu zaprzestania karmienia piersią (1–3).
Ciąża przynosi dramatyczne zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym, które zmieniają normalną biomechanikę, czemu towarzyszą napięcia więzadeł, zwiększone napięcie mięśni i zmniejszony zakres ruchu, co powoduje ból. Manipulacyjne leczenie osteopatyczne (ang. OMT) leczy dysfunkcje somatyczne różnymi technikami, zwiększając w ten sposób zakres ruchu, poprawiając teksturę tkanek i zmniejszając ból. Postępowanie osteopatyczne obejmuje zazwyczaj terapię tkanek miękkich, relaksację mięśniowo-powięziową, techniki energii mięśniowej i mobilizacje. U kobiet w ciąży wyklucza się raczej manipulacje o dużej prędkości i niskiej amplitudzie ze względu na możliwe teoretyczne ryzyko związane ze zwiększoną wiotkość więzadeł. Wykluczyć również można zastosowanie technik czaszkowych, ze względu na teoretyczne ryzyko wywołania porodu (4).
Grzegorz Jędrzejewski
Bibliografia:
- Lavelle JM. Osteopathic manipulative treatment in pregnant women. J Am Osteopath Assoc. czerwiec 2012;112(6):343–6.
- D’Alessandro G, Cerritelli F, Cortelli P. Sensitization and Interoception as Key Neurological Concepts in Osteopathy and Other Manual Medicines. Front Neurosci. 2016;10:100.
- Franke H, Franke JD, Belz S, Fryer G. Osteopathic manipulative treatment for low back and pelvic girdle pain during and after pregnancy: A systematic review and meta-analysis. J Bodyw Mov Ther. październik 2017;21(4):752–62.
- HENSEL KL, BUCHANAN S, BROWN SK, RODRIGUEZ M, CRUSER des A. Pregnancy Research on Osteopathic Manipulation Optimizing Treatment Effects: The PROMOTE Study A Randomized Controlled Trial. Am J Obstet Gynecol. styczeń 2015;212(1):108.e1-108.e9.
