Ćwiczenia w czasie ciąży zostały uznane za bezpieczne i korzystne zarówno dla matki, jak i rozwijającego się płodu. Kluczowe jest jednak rozważenie pewnych wskazań i przeciwwskazań, aby zapewnić dobre samopoczucie i bezpieczeństwo kobiety ciężarnej. W dalszej części omówiono oparte na dowodach wskazania i przeciwwskazania do ćwiczeń w czasie ciąży.

Wskazania:

Ciąża bez powikłań
Zdrowa ciąża bez żadnych komplikacji jest podstawowym wskazaniem do ćwiczeń. Badania Mottoli i in. (2018) podkreślają znaczenie regularnej aktywności fizycznej dla utrzymania zdrowia matki i zmniejszenia ryzyka cukrzycy ciążowej i stanu przedrzucawkowego (1).

Cukrzyca ciążowa
Kobiety w ciąży z cukrzycą ciążową mogą odnieść korzyści z ćwiczeń. Według Barakata i in. (2019) interwencje ruchowe znacznie poprawiają kontrolę glikemii i zmniejszają potrzebę insulinoterapii (2).

Otyłość przed ciążą
Ćwiczenia są zalecane dla kobiet, które były otyłe przed ciążą. Ruchat i in. (2018) sugerują, że ćwiczenia podczas ciąży mogą zapobiegać nadmiernemu przyrostowi masy ciała w ciąży i zmniejszać ryzyko powikłań związanych z otyłością, takich jak nadciśnienie tętnicze w ciąży i cukrzyca ciążowa (3).

Zaburzenia nastroju
Ćwiczenia mogą być korzystne dla kobiet w ciąży doświadczających zaburzeń nastroju, takich jak depresja lub lęk. Badania Daleya i in. (2015) donoszą, że interwencje związane z aktywnością fizyczną w czasie ciąży mogą zmniejszać objawy depresyjne i poprawiać samopoczucie psychiczne (4).

Przeciwwskazania:

Poród przedwczesny
W przypadku rozpoznania lub podejrzenia porodu przedwczesnego należy unikać ćwiczeń fizycznych. Wytyczne American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) stwierdzają, że kobiety z historią porodu przedwczesnego, obecnym porodem przedwczesnym lub przedwczesnym pęknięciem błon płodowych nie powinny angażować się w ćwiczenia (5).

Niewydolna szyjka macicy
Kobiety z niewydolną szyjką macicy, schorzeniem charakteryzującym się niezdolnością szyjki macicy do utrzymania ciąży, powinny unikać ćwiczeń. Wytyczne ACOG odradzają ćwiczenia w takich przypadkach (5).

Wnioski

Ćwiczenia w czasie ciąży są ogólnie bezpieczne i korzystne dla większości kobiet. Należy jednak rozważyć określone wskazania i przeciwwskazania, aby zapewnić dobre samopoczucie matki i płodu. Regularna aktywność fizyczna jest wskazana w przypadku zdrowej ciąży, cukrzycy ciążowej, otyłości przedciążowej i zaburzeń nastroju. I odwrotnie, ćwiczeń należy unikać w przypadkach porodu przedwczesnego, ciąży mnogiej, ciężkiego stanu przedrzucawkowego i niewydolnej szyjki macicy. Przestrzeganie wytycznych opartych na dowodach pomoże pracownikom służby zdrowia podejmować świadome decyzje dotyczące zaleceń dotyczących ćwiczeń podczas ciąży.

Agata Mroczek

Bibliografia:

1. Mottola MF, Davenport MH, Ruchat SM, et al. 2019 Canadian guideline for physical activity throughout pregnancy. Br J Sports Med. 2018;52(21):1339-1346. doi:10.1136/bjsports-2018-100056
2. Barakat R, Perales M, Cordero Y et al. Exercise during pregnancy protects against gestational diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis. Eur J Endocrinol. 2019;181(4), 369-383.
3. Ruchat SM, Mottola MF, Skow RJ, et al. Effectiveness of exercise interventions in the prevention of excessive gestational weight gain and postpartum weight retention: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2018;52(21):1347-1356. doi:10.1136/bjsports-2018-099399
4. Daley AJ, Foster L, Long G, et al. The effectiveness of exercise for the prevention and treatment of antenatal depression: systematic review with meta-analysis. BJOG. 2015;122(1):57-62. doi:10.1111/1471-0528.12909
5. Physical Activity and Exercise During Pregnancy and the Postpartum Period: ACOG Committee Opinion, Number 804. Obstet Gynecol. 2020;135(4):e178-e188. doi:10.1097/AOG.0000000000003772