Zmiany fizjologiczne zachodzące w ciąży w ciele kobiety mogą prowadzić do różnych dysfunkcji i dolegliwości, które zaburzą normalne, codzienne funkcjonowanie. Wady postawy, zaburzenia oddychania, brak aktywności fizycznej, dolegliwości bólowe przed zajściem w ciążę mogą predysponować do pogorszenia się objawów w trakcie ciąży. Na ten moment nie istnieją ku temu dowody naukowe, mimo że wielu fizjoterapeutów prawdopodobnie zgodziłoby się, że wyrównanie postawy powinno być ważnym elementem opieki okołoporodowej. Jednak utrzymujące się pytania ograniczają naszą zdolność do skutecznego interweniowania w wyrównaniu postawy, zwłaszcza na poziomie indywidualnym. Najbardziej podstawowe z tych pytań dotyczy tego, co definiuje „dobre” lub „prawidłowe” wyrównanie postawy? Kolejne pytania mogą dotyczyć tego, czy „prawidłowa” postawa różni się w obrębie osób i/lub między nimi, jak rozwija się nieprawidłowa postawa i jak można ją poprawić. Niezależnie od tego, czy definiowanie dobrej postawy opiera się na podstawach teoretycznych czy empirycznych, istniejące dowody nie są wystarczające, aby zdecydowanie opowiadać się za jednym wzorcem wyrównania postawy w stosunku do innego, poza unikaniem wzorców, które wcześniej wiązały się z negatywnymi wynikami (np. skolioza).
Jakie znaczenie ma postawa ciała i jej diagnostyka? Według wytycznych European Urology Association dodatkowym narzędziem diagnostycznym w przypadku dysfunkcji dna miednicy jest ocena układu mięśniowo- szkieletowego tak samo jak urologicznego, ginekologicznego, pokarmowego, nerwowego i psychologicznego (1). W omawianym przypadku ocena ta składa się z badania w kierunku przeciążeń mięśni szkieletowych i utrzymywania postawy ciała w pozycji stojącej. Według Kinga (2), typowa postawa ciała w efekcie której dochodzi do chronicznego obciążenia i osłabienia mięśni dna miednicy charakteryzuje się zwiększoną lordozą lędźwiową, przodopochyleniem miednicy i pogłębioną kifozą piersiową. Ponadto utrzymywanie takiej postawy prowadzi do osłabienia i rozciągnięcia mięśni brzucha oraz skrócenia i osłabienia mięśni biodrowo- lędźwiowych i gruszkowatych. Innym przykładem wpływu postawy ciała i napięcia mięśniowego na funkcję dna miednicy może być zespół skrzyżowania dolnego opisanego przez Jandę (3). Według tego autora, poprzez anatomiczne połączenia mięśniowo- powięziowe takie cechy nieprawidłowej postawy jak: nadmierne przodopochylenie miednicy czy pogłębienie lordozy lędźwiowej skutkują pojawieniem się nierównowagi mięśniowej, polegającej na skróceniu i hipertonicznym napięciu mięśni tonicznych oraz osłabieniu mięśni fazowych. Związana z opisaną nieprawidłową postawą w płaszczyźnie strzałkowej nierównowaga mięśniowa może być przyczyną powstawania w mięśniach szkieletowych tzw. punktów spustowych (trigger points, TrPs) – nadmiernie drażliwych, bolesnych podczas kompresji miejsc, mogących mieć wpływ na funkcje ruchowe mięśni dna miednicy zmniejszając ich elastyczność, siłę i czucie głębokie (4,5).
Martyna Kasper-Jędrzejewska
Bibliografia:
- Nambiar AK, Bosch R, Cruz F, Lemack GE, Thiruchelvam N, Tubaro A, i in. EAU Guidelines on Assessment and Nonsurgical Management of Urinary Incontinence. Eur Urol. kwiecień 2018;73(4):596–609.
- King PM, Myers CA, Ling FW, Rosenthal RH. Musculoskeletal factors in chronic pelvic pain. J Psychosom Obstet Gynecol. 1 wrzesień 1991;12(sup1):87–98.
- Izraelski J. Assessment and Treatment of Muscle Imbalance: The Janda Approach. J Can Chiropr Assoc. czerwiec 2012;56(2):158.
- Behm DG, Wilke J. Do Self-Myofascial Release Devices Release Myofascia? Rolling Mechanisms: A Narrative Review. Sports Med Auckl NZ. sierpień 2019;49(8):1173–81.
- Moldwin RM, Fariello JY. Myofascial trigger points of the pelvic floor: associations with urological pain syndromes and treatment strategies including injection therapy. Curr Urol Rep. październik 2013;14(5):409–17.
