Ciąża to skomplikowany okres dla kobiet, ponieważ często po raz pierwszy oczekuje się i akceptuje bądź nie przyrost masy ciała oraz wynikające z tego zmiany w posturze ciała. W trakcie ciąży jak i porodu tkanki miękkie, takie jak mięśnie, powięź, więzadła, ścięgna i inne, podlegają znaczącym zmianom, co może wpłynąć na postawę i i zaburzenia funkcjonowania tkanek miękkich (1). Największym problemem są zmiany i sklejenia struktury powięzi. To one będą powodować zaburzenia funkcji i przeciążenia całego ciała, a w konsekwencji dolegliwości bólowe.

Fizjoterapia uroginekologiczna w dużej mierze opiera się na pracy z układem mięśniowo- powięziowym lub stawowym lecz także na pracy z narządami wewnętrznymi i układem naczyniowym brzucha i miednicy. Holistyczne podejście do pracy z pacjentem powinno charakteryzować się terapią na wielu różnych poziomach. Szczególnie, jeśli pacjent ma problem, który może być spowodowany nie tylko dysfunkcją mięśni, ale również niewłaściwym drenażem np. miednicy. Doświadczony fizjoterapeuta uroginekologiczny przeprowadzi kompleksowe badanie funkcjonowania pacjentki i na tej podstawie określi, gdzie należy wykonać dodatkową pracę, aby ostatecznie osiągnąć równowagę na poziomie miednicy. Obecność blizn pooperacyjnych tych starszych jak i nowych powstałym w wyniku cięcia cesarskiego lub nacięcia kroczą również mogą wpływać na dysbalans mięśniowo- powięziowy. Należy koniecznie zwrócić uwagę na takie blizny i poddać je terapii tak aby stały się neutralne dla funkcjonowania tkanek miękkich przez które przebiega (2).

Aspekt psychologiczny czy też emocjonalny może być związany z systemem powięziowym. Bardzo często nasze ciało reaguje zmianami posturalnymi na toczące się w głowie problemy i wahania nastroju. Emocje takie jak lęk czy strach mogę często powodować przyjmowanie postawy obronnej/ zamkniętej. Zaciskanie zębów, zamykanie klatki piersiowej, napinanie pośladków czy protrakcja barków, będą charakterystyczne dla takiej postawy. Kobiety, które stały się młodymi matkami nie zawsze są uśmiechnięte i pełne radości a ich stan emocjonalny przed samym porodem i ciążą mógł być już mocno rozchwiany. Zmiany hormonalne wynikające z przebiegu ciąży i porodu, mogę utrwalić bądź zapoczątkować zmiany posturalne mające swoją przyczynę w psychice jak i wpływać na postrzeganie swojego ciała. Kobiety, które doświadczają zmian w postrzeganiu swojego ciała, odczuwają presję społeczną i kulturową związaną z ich wyglądem, szczególnie w kontekście powrotu do formy przedciążowej (3,4).

Ważne jest zatem, aby kobiety po porodzie były świadome tych zmian i aby miały dostęp do odpowiedniej opieki medycznej i psychologicznej. Poza tym, zaleca się, aby kobiety skupiły się na procesie powrotu do zdrowia, a nie na presji społecznej związanej z ich wyglądem. Dbałość o zdrowie psychiczne i fizyczne może pomóc w poprawie postawy ciała i postrzeganiu swojego ciała.

Grzegorz Jędrzejewski

Bibliografia:

1. Sarkar PK, Singh P, Dhillon MS, Bhattacharya S, Singh A. Postural deviation in pregnancy: A significant debilitating balance problem which can be rectified by physiotherapeutic intervention. Journal of Family Medicine and Primary Care. lipiec 2022;11(7):3717.
2. Dischiavi SL, Wright AA, Hegedus EJ, Bleakley CM. Biotensegrity and myofascial chains: A global approach to an integrated kinetic chain. Med Hypotheses. styczeń 2018;110:90–6.
3. Goossens N, Geraerts I, Vandenplas L, Van Veldhoven Z, Asnong A, Janssens L. Body perception disturbances in women with pregnancy-related lumbopelvic pain and their role in the persistence of pain postpartum. BMC Pregnancy and Childbirth. 18 marzec 2021;21(1):219.
4. Hall H, Cramer H, Sundberg T, Ward L, Adams J, Moore C, i in. The effectiveness of complementary manual therapies for pregnancy-related back and pelvic pain: A systematic review with meta-analysis. Medicine. wrzesień 2016;95(38):e4723.